मुंडण.

"आता किती वेळ तो पेपर वाचीत बसणार आहात? आता ठेवा तो पेपर आणि तुमच्या लाडक्या लेकीला खायला दिलंय ते संपवायला सांगा!" माझी पत्नी आतून ओरडली.

स्थिती गंभीर वळण घेणार असे दिसले. मी पेपर बाजुला सारला आणि घटनास्थळी दाखल झालो. सिंधू, माझी एकुलती एक लाडाची लेक रडवेली झालेली होती. डोळे पाण्याने काठोकाठ भरलेले होते. तिच्यापुढे एक दहिभाताने पूर्ण भरलेलं भांडं होतं.

सिंधू तिच्या वयाच्या मानाने शांत, समजुतदार आणि हुशार मुलगी होती. मी भांडं उचललं आणि म्हणालो,

“बाळ, तू चार घास खाशील का? तुझ्या बाबासाठी?”

सिंधू थोड़ी नरमली, पालथ्या मुठीने डोळे पुसले आणि म्हणाली,

"चार घासच नाही, मी सगळ संपवीन."

थोड़ी घुटमळली आणि म्हणाली,

“बाबा, मी हे सगळ संपवलं तर तुम्ही मला मी मागीन ते द्याल?

" नक्की"! तीने पुढे केलेल्या गुलाबी हातात मी हात दिला आणि वचन पक्के केले!

पण आता मी थोड़ा गंभीर झालो

" बाळ, पण तू कंप्यूटर किंवा दुसरं एखादं महागडं खेळणं मागशील तर आत्ता बाबाकडे तेव्हढे पैसे नाहीयेत बेटा!"

" नाही बाबा! मला तसं काही नको आहे!"

तिने मोठ्या मुश्किलीने तो दहीभात संपवला.

मला माझ्या पत्नीचा आणि आईचा खुप राग आला. एवढ्या छोट्या मुलीला कुणी एवढं खायला देतात? ते पण तिला न आवडणारं. पण मी गप्प बसलो!

सगळ मोठ्या कष्टाने खाऊन संपवल्यावर हात धुवून सिंधू माझ्यापाशी आली ती डोळे अपेक्षेने मोट्ठे करून.

आमच्या सगळ्यांच्या नजरा तिच्याकडे होत्या.

" बाबा, मी या रविवारी सगळे केस काढून टाकणार." तिची ही मागणी होती.

"हा काय मुर्खपणा चाललाय? काय वेड-बीड लागलंय काय? मुलीचे मुंडण? अशक्य." सौ. चा आवाज टिपेला गेला होता!

"आपल्या सगळ्या कुटुंबात असलं काही कुणी केलं नाही." आईने खडसावले. "ती सारखी T V पहात असते. त्या T V मुले आपली संस्कृती आणि संस्कार वाया चालले आहेत!"

"बेटा, तू दुसरं काही का मागत नाहीस? या तुझ्या कृत्यामुळे आम्ही सगळे दू:खी होऊ. तुला आम्हाला बघवेल का सांग?"

"सिन्धु, बेटा आमचाही विचार कर" मी विनवणीच्या स्वरात म्हटले.

"बाबा, तुम्ही पाहिलंत ना मला तो दहीभात संपवणं किती जड़ जात होत ते!" आता ती रडायच्या बेतात होती. " आणि तुम्ही मला त्याबदल्यात मी मागीन ते द्यायच कबूल केलं होतत. आता तुम्ही मागे हटता आहात. मला कोणत्याही परिस्थितीत दिलेलं वचन पाळणाऱ्या राजा हरिश्चंद्राची गोष्ट तुम्हीच सांगितली होती ना? आपण दिलेली वचने आपण पाळलीच पाहिजेत"

मला आता ठामपणा दाखवणे भाग होते.

"काय डोकं-बिकं फिरलंय का?" आई आणि सौ एकसुरात म्हणाल्या.

"आता जर मी दिलेला शब्द पाळला नाही तर सिंधू पण दिलेला शब्द पुढल्या आयुष्यात पाळनार नाही. तीची मागणी पूर्ण करावीच लागेल."

गुळगुळीत टक्कल केलेल्या सिंधूचा चेहरा गोल असल्याने आता तीचे डोळे खुप मोठे आणि सुन्दर दिसत होते. सोमवारी सकाळी मी तिला शाळेत सोडायला गेलो. मुंडन केलेली सिंधू शाळेत जाताना पाहणं एक विलक्षण दृष्य होतं. ती मागे वळली आणि टाटा केला. मीही हसून टाटा केला.

तेंव्हाच एक मुलगा कार मधून उतरला आणि त्याने तिला हाक मारली," सिंधू, माझ्यासाठी थांब." गंमत म्हणजे त्याचे ही टक्क्ल केलेले होते. अच्छा, हे अस आहे तर. मी मनात म्हणालो.

त्या कारमधून एक बाई उतरल्या आणि माझ्यापाशी आल्या. " तुमची सिंधू किती गोड मुलगी आहे! तीच्या सोबत जातोय तो माझा मुलगा, हरीश नाव आहे त्याचं. त्याला ल्यूकेमिया झालाय.” येणारा हुंदका त्यानी आवंढा गिळून दाबला आणि पुढे म्हणाल्या, “गेला पूर्ण महीना तो शाळेतआला नाही. केमोथेरपी चालु होती. त्यामुळे त्याचे सगळे केस गळाले. तो नंतर शाळेत यायला तयारच नव्हता. कारण मुद्दाम नाही तरी सहाजिकच मुले चिडवणार. सिंधू मागच्याच आठवडयात त्याला भेटायला आली होती. तिने त्याला तयार केले की चिडवणाऱ्यांना मी पाहून घेईन. पण तू शाळा बुडवू नकोस.मी कल्पनाही केली नव्हती की ती माझ्या मुलासाठी आपले इतके सुंदर केस गमवायला तयार होईल. तुम्ही तिचे आई-वडील किती भाग्यवान आहात. अशी निस्वार्थी आणि निरागस मुलगी तुम्हाला लाभली आहे"

ऐकून मी स्तब्ध झालो. माझ्या डोळ्यातून अश्रु ओघळले. मी मनाशी म्हणत होतो, ‘माझी छोटीशी परी मलाच शिकवते आहे, खरं निस्वार्थ प्रेम म्हणजे काय ते!’

या पृथ्वी वर ते सुखी नव्हेत जे स्वत:ची मनमानी करतात. सुखी तेच की जे दुसऱ्यावर जीवापाड प्रेम करतात आणि त्यांच्यासाठी स्वत:ला बदलायलाही तयार होतात.

आपल्यालाही आपलं आयुष्य सिंधुसारखं बदलता यायला हवं नाही का?

प़ी. नारायण मुर्ती यांनी लिहिलेल्या कथेचे हे भाषांतर.