८.३० वाजतात. ती
घराबाहेर पडते. नेहमीपेक्षा जरा लौकरच.... आज तिला बरीच कामं करायची असतात. तिचं
डोकं विनाकारण दुखत असतं. ती आपली स्कुटी बाहेर काढते. कमी अवेरेज देणारी स्कुटी
तिचे जास्त पैसे खाणार असते. तरीही गरज म्हणून ती हलक्या झालेल्या पाकीटाकडे
दुर्लक्ष करते. रस्त्यावरसुद्धा एक ४ व्हीलर सतत तिच्या समोर येत राहते. ती होर्न
वाजवते. पण वाजतच नाही. ती गाडी बाजूला थांबवते. आता स्टार्टरही लागत नाही आणि
हेडलाईटही पेटत नाही. तिला त्याचं आश्चर्य वाटतं...
९ वाजतात. आता ती
सेतूच्या कार्यालयात पोहोचते. कार्यालय बंद. १० वाजता उघडणार. ती रांगेत उभी
राहते. १०.३० वाजून जातात. दाखल्यांची खिडकी उघडत नाही. आजूबाजूला सर्वच लोक
सरकारी कामांवर आगपाखड करत उभे. कुणी कंटाळलेले. कुणी पेंगुळलेले. आणि कुणी कुणी
तर रागाने पेटलेले. ती फक्त सगळ्यांच्या चेहऱ्याकडे पाहत राहते. एरवी तिने कुणा
न कुणाची ओळख काढून बोलायला सुरवात केली असती. पण आता ती तसं काहीच करत नाही. कारण
आता तिचा माणसातल्या माणूसपणावरचा विश्वास उडालेला असतो. ती मोबाईल बाहेर काढते.
battery low झालेल्या मोबाईलवर net connect होत नसतो. आपण सगळ्यांच्याच connection बाहेर फेकले गेलो
आहोत याची तिला तीव्र जाणीव होते. रांगेत तिच्या मागे उभा असणारा माणूस तिला सारखे
धक्के मारत राहतो. ती त्याच्याकडे रागाने बघते. तो वरमतो. आपल्या नजरेतली पहिली
जरब अजूनही शाबूत आहे याचं तिला फार नवल वाटतं...
१०.४० वाजतात. खिडकी उघडते. एकच कल्ला होतो.
तिच्या मागचे काही लोक तिला ढकलून पुढे जातात. तिचा तोल जातो. ती स्वतःला सावरते.
आता तोल जाण्याची तिला सवय झालेली असते. त्याच गर्दीचा एक भाग होत ती खिडकीपर्यंत
पोहोचते. अगदी कशीबशी. हातातल्या पावतीचा चोळामोळा झालेला असतो. खिडकीतली मुलगी
उर्मटपणे तिच्याकडे पावती मागते. मनातला राग मनात ठेऊन ती पावती पुढे करते. १०
मिनिटे ती खिडकीच्या गजांना धरून उभी. अपराध नसतानाही कोठडीत डांबल्याप्रमाणे. ती
उर्मट मुलगी आधीच चोळामोळा झालेल्या पावतीचा आणखी चोळामोळा करून तिच्या हातात
देते. आणि दोन दिवसांनी यायला फर्मावते. ती निमुटपणे खिडकीपासून दूर होते. पुन्हा
पुन्हा वळून मागे पाहते. आजकाल तिला प्रत्येकवेळी वाटत प्रत्येक ठिकाणी तिच्या
जिवंतपणाचा एक एक लचका तोडला जातोय. आणि त्या रक्ताचे ओहोळ त्या ठिकाणापासून
तिच्यापर्यंत...
११ वाजतात. तिला एका
परिचित व्यक्तीकडे दिलेला डबा परत घ्यायचा असतो. रस्त्यावर ट्राफिक. होर्न
नसलेल्या स्कुटीवरून ती इतरांना ओरडून ओरडून बाजूला व्हायला सांगते. घशाला कोरड
पडलेली. ती तिच्या परिचितांच्या अपार्टमेंटजवळ. ३ मजले चढून ती वर जाते. दाराला
कुलूप. ती खाली येते. स्कुटीला किक मारते. ती खूप वेळ स्टार्टच होत नाही. समोरचा
दुकानदार तिच्याकडे पाहत असतो. तिला ते जाणवत राहत. पण ती लक्ष देत नाही. अखेर
स्कुटी स्टार्ट होते. ती ० टर्न मारते. तितक्यात दुकानदार तिला हाक मारतो. कुणाकडे
काम होतं ते विचारतो. ती योग्य ती उत्तरं देते. तिच्या त्या परिचित व्यक्तीने डबा
समोरच्या घरी देऊन ठेवलेला असतो. ती पुन्हा गाडी बंद करते. पुन्हा ३ मजले चढते.
समोरच्या ब्लॉकचा दरवाजा वाजवते. तिच्या मनात विचार पाणी मागण्याचा. पण दार उघडतच
नाही. खिडकीतून एक चेहरा डोकावतो. डबादेखील खिडकीतूनच मिळतो. मग पाणी मागण्याचा विचार
ती डोक्यातून काढून टाकते. पुन्हा महत्प्रयासाने स्कुटी स्टार्ट करते. सूर्य
डोक्यावर आणि काटा १२ वर...
तिला नोकरीची
आत्यंतिक गरज. SBI मध्ये कारकून भरती. तिला वाटतं आपणही फॉर्म भरावा. ती सायबर
केफेत जाते. नावाची नोंद करते. साईटची लिंक लगेच ओपन होते. तिला हायस वाटतं. ती
फॉर्म भरते. फोटो आणि सही तिने स्कॅन करून मेमरी कार्ड मधून आणलेली. ती तिथल्या
assistant कडे कार्ड रीडर मागते. तो connect होत नाही. ती पुन्हा फोटो आणि सही
स्कॅन करायला देते. Assistant पुन्हा स्कॅन कॉपी तिच्याच मेमरी कार्डवर देतो. ती
आता वैतागते. Assistant तिला कार्ड रीडर connect करून देतो. ती फॉर्म सबमिट करणार
तोच लाईट जाते. ती बाहेर पडणार तोच assistant अडवतो. जनरेटर चालू करतो. ती पुन्हा
फॉर्म भरायला घेते. आता तोच assistant तिला अधेमधे अनावश्यक सूचना देत राहतो. आता
तिची सहनशक्ती संपलेली. चलनाची प्रिंटआउट घेऊन ती बाहेर पडते. या सगळ्या गोंधळाचे
४७ रुपये होतात. तिची नजर चलनावर. भरावयाची रक्कम ४५०...
१ वाजतात. बँक २
वाजता बंद होणार. त्यापूर्वी चलन भराव म्हणून ती ATM मध्ये जाते. ATM मशीन बंद
पडलेले. ती दुसऱ्या ATM मधे जाते. तिथे १०० आणि ५०० च्या नोटा संपलेल्या. तिसऱ्या
ATM मधून पैसे काढते. बँकेत जाते. तिथे भलीमोठी रांग. ती परत फिरते. बँकेबाहेर
लिहिलेले कामकाजाची वेळ १०.३० ते २.३०. ती पुन्हा बँकेत जाते. रांगेत उभी राहते.
२.२० होत आलेले. ती counter समोर. चलन counter मागील बाई हिसकावून घेते. वाचू
लागते. ती पैसे हातात गच्च धरून. counter मागील बाई केविलवाण्या नजरेने तिच्याकडे
पाहते. तिला काहीच कळत नाही. ती बाई घड्याळाकडे पाहते. चलन परत देत म्हणते उद्या
या...
ती तिच्या
instituteमधे येते. पोटात भुकेचा आगडोंब. तिला उशीर झाल्याने तिचे विद्यार्थी
खोळंबलेले. ती आधी त्यांना शिकवते. सराव करायला सांगून ती केबिनमध्ये येते. डबा
उघडते. सकाळी केलेले कांदेपोहे एव्हाना आंबलेले. तिला त्याचेही काही वाटेनासे
झालेले. उरलेला दिवस खूपच व्यस्त. मुलांना शिकवून शिकवून आता तिची बोलण्याची शक्ती
संपलेली. नजर सतत घड्याळावर...
८ वाजतात. Institute
चे owner अर्थात तिचे सर येतच नाहीत. ती computer shutdown करते. तर ते software update mode वर. तिचा नाईलाज.
अखेर ८.२५ ला ते बंद होतात. ती Institute बंद करून बाहेर पडते. काटा ९ कडे वेगाने
सरकत. हेडलाईट बंद असलेली स्कुटी रस्त्याच्या कडेने सावकाश चालवत ती घराकडे
निघालेली. तर समोर पोलिसांचं चेकिंग. त्यांना चुकवण्यासाठी लांबच्या रस्त्याची
निवड. तिला थोड बर वाटतं. रस्त्याला ट्राफिक नसतं. पण पुढे गेल्यावर कळत त्या
रस्त्याला काही अंतरानंतर लाईटही नसतात. चौफेर काळोख आणि त्यात सामावलेली ती.
अचानक समोरच्या वळणावर एक ट्रक येतो. ती दचकते पण सावरतेही. आता या क्षणी त्या
ट्रकने आपल्याला ठोकलं असतं, त्यात आपण मेलो असतो तर? तिच्या मनात येत. पण
दुसऱ्याच क्षणी ती स्वतःला बजावते कि ती तेवढी भाग्यवान नाही...
घरी जेवण तयार असतं.
मात्र नेहमी एवढच. कारण आंबलेल्या पोह्यांची आईला कल्पना नसते. आणि मग तीही सांगत
नाही. अर्धपोटी जेवलेली ती अंथरुणावर पडते. आणखी एक दिवस पूर्ण वाया गेलेला असतो.
आता ती उदास असते. निराश असते. एकटी असते. ती मोबाईल जवळ घेते. त्यातल्या मेमरी
कार्डवर तिला जवळच्या वाटणाऱ्या, एका खास व्यक्तीने दिलेली पु.लं.ची भाषणं, आणि
व्यक्तिचित्रणे असतात. ती त्या फाइल्स शोधत राहते. पण सापडत नाहीत. तिला आठवतो
सायबर केफेतला कार्डरीडर. त्यातूनच मेमरी कार्ड मध्ये शिरलेला व्हायरस. आणि त्याने
खाल्लेली पु.लं.ची भाषणं, आणि व्यक्तिचित्रणे...
आता तिच्या मनात
घोंघावणारे वादळ आणि आणि डोळ्यात आसवांचा पाऊस. त्या खास व्यक्तीने पहिल्या भेटीत
दिलेली पहिली भेट. आणि तीच शेवटची एकमेव आठवण. तीही आता कायमची दुरावलेली. त्या
खास व्यक्तीसारखीच. आता मात्र ती डोक्यावर पांघरूण ओढते आणि ओल्या उशीत तोंड
खुपसते. तिच्या मनासारखा न घडलेला आणखी एक दिवस संपलेला असतो...
